LEARNING ROOM – อ.สุรเจต เกิดสุข
“โลกใบนี้ ไม่มีใครสามารถปรับเปลี่ยนเวลาได้ แต่สิ่งที่ทำได้ มีเพียงบริหารจัดการตนเองอย่างเหมาะสม ตามช่วงเวลาและสถานการณ์”
เชื่อหรือไม่ว่า การกำหนดชุดความคิด [MIND SET] จะเป็นเครื่องมือชี้วัดความสำเร็จ หรือล้มเหลวในชีวิตของมนุษย์ โดยส่วนใหญ่ “ชุดความคิด” จะถูกสะท้อนผ่านทางพฤติกรรมอย่างเด่นชัดว่า “บุคคลนั้นเป็นคนลักษณะใด”
ชุดความคิดที่ทรงประสิทธิผล [PRODUCTIVE MIND SET] ชอบวางแผน คาดการณ์ พึ่งพาตนเอง ชัดเจน คำนึงถึงผลลัพธ์
ชุดความคิดที่ไม่ทรงประสิทธิผล [NON-PRODUCTIVE MIND SET] มีข้ออ้าง คิดเข้าข้างตนเอง พึ่งพาคนอื่น โทษผู้อื่น
กว่า 80 เปอร์เซ็นต์ในชีวิตประจำวัน ส่วนใหญ่ผมมักจะได้ยินบทสนทนาเชิงไม่ทรงประสิทธิผลอยู่บ่อยครั้ง เช่น อยากออกกำลังกายลดหุ่น แต่ไม่มีเวลา แค่ทำงานก็เหนื่อยแล้ว หรือเวิร์กฟอร์มโฮม ทำงานที่บ้านไม่มีสมาธิ สภาพแวดล้อมไม่ดี เก้าอี้นั่งไม่สบาย สิ่งเหล่านี้ ผมเรียกว่า “ความคิดปรุงแต่ง” คือความคิดที่เราคิดไปเอง จินตนาการไปเองว่าเป็นอย่างนั้นอย่างนี้ ทั้งหาเหตุผล-ข้ออ้าง 108 ประการ เพื่อรองรับความรู้สึกผิดในจิตใจว่าสิ่งที่เราทำไปนั้นถูกต้อง แล้วถ้าหากยังมีวิธีคิดเช่นนี้ต่อไปเรื่อย ๆ เชื่อว่าอีกไม่นานชีวิตของเราก็จะเจริญลงอย่างแน่นอน
เสียงกระซิบเล็ก ๆ จากสุนัขจิ้งจอก 3 สายพันธุ์
(ในนิทานยุโรป “สุนัขจิ้งจอก” เป็นสัญลักษณ์แห่งความชั่วร้ายและความโป้ปดหลอกลวง) ศัตรูตัวฉกาจที่จะทำให้ชีวิตเราดิ่งลง ผมอยากให้ทุกท่านลองจินตนาการถึงสุนัขจิ้งจอก 3 สายพันธุ์ ดังนี้
1. สุนัขจิ้งจอกโชคชะตา เมื่อรู้สึกว่าตนเองไร้ค่า ท้อแท้ สุนัขสายพันธุ์นี้จะชอบเข้ามากระซิบข้างหูท่านว่า สิ่งที่เกิดขึ้นเป็นเพราะฟ้าลิขิต ทุกอย่างเพราะผู้เป็นเจ้ากำหนดมาแล้ว เราอย่าพยายามอีกเลย พยายามไปก็ได้เท่านั้น
2. สุนัขจิ้งจอกพึ่งพา เป็นสายพันธุ์ยุยง แตกแยก ชอบโทษผู้อื่นแม้ตนจะผิด เช่น ถ้าหากคนนั้นช่วยเหลือเรา เราก็คงจะเจริญก้าวหน้ายิ่งกว่านี้ ฟ้าส่งเรามาเกิดทำไมต้องส่งมันมาเกิดด้วย หรือทำไมคน ๆ นั้นไม่ยอมลาออกไปสักที
3. สุนัขจิ้งจอกพันธุกรรม สายพันธุ์นี้มีพิษภัยน้อยที่สุด เนื่องจากชอบกล่าวโทษตนเองเป็นหลัก แต่ก็ไม่เคยคิดปรับปรุงพัฒนาให้ดีขึ้น เช่น เรามันแย่เอง เราเฉื่อยช้า เราทำให้ดีขึ้นกว่านี้อีกไม่น่าจะไหว
ปรับชุดความคิด เพื่อเสริมศักยภาพ
หากท่านกำลังประสบกับปัญหาเสียงกระซิบจากสุนัขจิ้งจอก ท่านสามารถแก้ไขได้ ด้วยหลักการง่าย ๆ คือปรับเปลี่ยนวิธีคิดใหม่ให้เป็นเชิงทรงประสิทธิผล [PRODUCTIVE MIND SET] เช่นตัวอย่าง
นัดลูกค้าแล้วไปสาย
สุนัขจิ้งจอกโชคชะตา – เพราะฝนตกรถติด นาฬิกาปลุกถ่านหมด ก็เลยไปสาย
ชุดความคิดเชิงประสิทธิผล – พรุ่งนี้ต้องวางแผนเส้นทางขับรถ ต้องเตรียมตัวก่อนเข้านอน เช็คนาฬิกาปลุก
สุนัขจิ้งจอกพึ่งพา – เพราะลูกค้านัดเช้าเกินไป หัวหน้าประชุมนาน ปลีกตัวออกมาไม่ได้
ชุดความคิดเชิงประสิทธิผล – เข้านอนแต่หัวค่ำและตื่นให้เร็วขึ้น แจ้งหัวหน้าว่ามีนัดกับลูกค้าตอนเช้า
สุนัขจิ้งจอกพันธุกรรม – เราเป็นคนสบาย ๆ ไม่เร่งรีบ ไม่รู้ว่าจะต้องรีบร้อนไปทำไม และเราก็แก้ไขตัวเองไม่ได้แล้ว
ชุดความคิดเชิงประสิทธิผล – จัดเตรียมสิ่งของที่จะใช้ตอนเช้าให้เสร็จก่อนเข้านอน ตื่นให้เร็วขึ้นกว่าเดิม
(ภาพรวม) – สังเกตุได้ว่าหลาย ๆ เหตุผลจากสุนัขจิ้งจอก จะเป็นการหาเหตุผลเพื่อรองรับความผิดพลาดของตนเองแทบทั้งสิ้น ไม่ว่าจะโทษฟ้าโทษฝนที่ทำให้เขาต้องปรับเปลี่ยนพฤติกรรมใหม่ ทั้งที่ความจริงกลับไม่ใช่ หรือแม้แต่โทษหัวหน้า โทษผู้อื่นว่าเป็นตัวปัญหา กลับกัน ชุดความคิดเชิงประสิทธิผล จะเป็นการแจกแจงรายละเอียด-ปัญหา ปรับตัวไปตามสถานการณ์ เพื่อสร้างผลลัพธ์ที่ถูกต้อง โดยไม่ให้บริบทแวดล้อมมาอยู่เหนือการควบคุม
จากตัวอย่างด้านบนคงจะพอทำให้หลายคนมองเห็นภาพรวมของวิธีคิดเชิงประสิทธิผลดียิ่งขึ้น ผมเชื่อว่าถ้าหากเรามีมุมมองและชุดความคิดที่เป็นเหตุเป็นผล ทั้งมีตรรกะรองรับ จะช่วยให้ชีวิตของเราประสบกับความสำเร็จ ทั้งในหน้าที่การงานและเรื่องส่วนตัวอย่างแน่นอน
