Momofuku Ando (พ.ศ. 2453-2550) ผู้ก่อตั้ง Nissin Foods Group นักธุรกิจชาวญี่ปุ่น
“ธุรกิจของผมเคยล้มเหลว ผมเคยสูญเสียทรัพย์สินและต้องกลับมาเริ่มใหม่ในวัย 48 ปี แม้ในช่วงอายุ 60 ปี หรือ 70 ปี ก็ยังพบเจอความท้าทายใหม่ๆ ที่รออยู่เสมอ ไม่มีอะไรที่สายเกินไปสำหรับชีวิตคนเรา ความทุกข์ยากที่ได้เจอ ทำให้ผมมีศักยภาพที่จะทำสิ่งต่างๆ ได้เกินกว่าที่ใครคาดคิด”หากพูดถึงบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป หนึ่งในยี่ห้อที่หลายคนคงจะนึกถึงก็คือ “นิสชิน” บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปยี่ห้อแรกของโลก ที่ปัจจุบันยังคงมียอดขายที่เพิ่มขึ้นเรื่อยๆ และนิสชินยังได้ผลิตอาหารแช่แข็ง ผลิตภัณฑ์จากนม รวมถึงผลิตภัณฑ์อื่นๆ อีกด้วย
เบื้องหลังความสำเร็จของบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปนิสชิน คือ “โมโมะฟุกุ อันโด”บุคคลผู้นี้เป็นนักธุรกิจชาวญี่ปุ่น ผู้ก่อตั้ง Nissin Foods Group ผู้คิดค้นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป “Chicken Ramen” (ราเมนซุปไก่) ขึ้นมาได้สำเร็จเป็นคนแรก และพัฒนาสินค้าต่อจนกลายเป็น “Cup Noodle” หรือบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปแบบถ้วยขึ้นมาได้สำเร็จ จนเรียกได้ว่าเป็น “อาหารสากล” ที่นิยมรับประทานไปทั่วโลกกว่าแสนล้านรายการ
ทำความรู้จักกับชีวิตของ Momofuku Ando
กว่าจะมาเป็นโมโมะฟุกุ อันโด ที่ประสบความสำเร็จ เขาได้ผ่านเรื่องราวความลำบากมามากมาย แต่เขาก็ไม่ได้ย่อท้อ เราจะมาดูชีวิตของเขากันว่า อะไรเป็นสิ่งที่ทำให้เขาประสบความสำเร็จจนกลายเป็นบุคคลตัวอย่าง และมีชื่อเสียงในญี่ปุ่นจนถึงทุกวันนี้
ช่างสังเกตและเรียนรู้ธุรกิจตั้งแต่วัยเยาว์
โมโมะฟุกุ อันโด เกิดในปี พ.ศ. 2453 ที่ประเทศไต้หวัน (ช่วงที่ไต้หวันอยู่ภายใต้การปกครองของญี่ปุ่น) ในวัยเด็ก เขาอยู่อาศัยกับคุณปู่คุณย่า ซึ่งเปิดร้านขายผ้าทอญี่ปุ่น เขาจึงมีโอกาสได้ซึมซับเทคนิคการทำธุรกิจและเติบโตมาด้วยความกล้าที่จะลองทำและลองเสี่ยง เพื่อสร้างธุรกิจเป็นของตนเอง
แม้จะอายุยังน้อย แต่ก็กล้าที่จะเริ่มสร้างธุรกิจใหม่ๆ ซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมาก
โมโมะฟุกุ อันโด มีความคิดว่า “อยากจะลองทำอะไรใหม่ๆ ที่ยังไม่มีใครเคยทำมาก่อน” ดังนั้นสิ่งแรกที่เขาเลือกทำก็คือ “ธุรกิจสิ่งทอ” ในปี พ.ศ. 2475 เมื่อเขาอายุเพียง 22 ปี เขาได้ก่อตั้งบริษัทโทโย เมริยะสุ (Toyo Meriyasu) โดยนำสินค้าผ้าจากญี่ปุ่นเข้ามาขายที่ตลาดขายผ้าแห่งหนึ่งในเมืองไทเป ประเทศไต้หวัน กิจการของประสบความสำเร็จเป็นอย่างมากจนต้องขยายสาขาไปที่โอซาก้าใน 1 ปีต่อมา
ไม่เพียงเท่านั้น เขายังได้มีโอกาสสัมผัสธุรกิจที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น ธุรกิจผลิตเครื่องฉายภาพ ธุรกิจผลิตถ่านอัด ธุรกิจผลิตเกลือ หรือแม้แต่การก่อตั้งโรงเรียน
จุดพลิกผันของชีวิต… เมื่อโมโมะฟุกุ อันโด กลายเป็นคนล้มละลาย
ช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 (พ.ศ.2489) โมโมะฟุกุ อันโด ได้เห็นภาวะการขาดแคลนอาหารในญี่ปุ่น ทำให้เขาตระหนักว่า “อาหารเป็นปัจจัยต่อการดำรงชีวิตที่สำคัญ หากไม่มีอาหารก็เหมือนไม่มีเสื้อผ้า ไม่มีที่อยู่อาศัย” ทำให้เขาตัดสินใจอย่างแน่วแน่ว่าจะทำธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับอาหารให้ได้
ในปี พ.ศ. 2491 เขาจึงตั้งบริษัททำธุรกิจอาหารที่ชื่อว่าจูโคโซฉะ (Chukousousha) ขึ้น ซึ่งกลายเป็นบริษัทนิสชินในภายหลังอย่างไรก็ตาม บริษัทจูโคโซฉะ ถูกตั้งข้อสงสัยว่าหลบเลี่ยงภาษี จนทำให้ในที่สุดโมโมะฟุกุ อันโดถูกยึดทรัพย์สิน และในปี พ.ศ. 2500 เครดิตยูเนี่ยนซึ่งเขาเป็นประธานอยู่ก็ล่มสลาย ทำให้เขากลายเป็นคนล้มละลายในวัย 47 ปี มีเพียงบ้านเก่าๆ หลังเดียวหลงเหลืออยู่
อุปสรรคเป็นจุดเริ่มต้นของ “ไอเดีย” ในการคิดค้นและพัฒนาสิ่งใหม่ๆ
เหตุการณ์เครดิตยูเนี่ยนล่มลสาย เป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้โมโมะฟุกุ อันโด เริ่มคิดค้นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปขึ้นมา
ในช่วงหลังสงครามโลก ญี่ปุ่นเริ่มผลิตขนมปังและบิสกิตโดยใช้แป้งสาลีที่อเมริกาคิดค้นขึ้นแต่โมโมะฟุกุ อันโด กลับคิดต่างออกไป เขาเห็นว่าควรผลิตเส้นบะหมี่ ซึ่งเป็นสิ่งที่คนญี่ปุ่นคุ้นเคยดี แทนที่จะผลิตขนมปัง เพราะเขาเชื่อว่าคนญี่ปุ่นชื่นชอบและนิยมการทานราเมนมากกว่า
ก่อนที่โมโมะฟุกุ อันโด จะล้มละลาย เขาเคยต้องไปยืนต่อแถวยาวเพื่อซื้อราเมน ด้วยความยากลำบากเช่นนี้ เขาจึงมองเห็นโอกาสในการสร้างทางธุรกิจใหม่ๆ ด้วยการพยายามสร้างผลิตภัณฑ์ราเมนที่สามารถรับประทานเองที่บ้านได้ เพียงแค่มีน้ำร้อนกับเส้นเท่านั้น
เมื่อมีเป้าหมายที่ชัดเจน แม้ระหว่างทางจะพบความล้มเหลว แต่ก็ไม่ย่อท้อ
จนในที่สุด “บะหมี่สำเร็จรูป” จึงได้ถือกำเนิดขึ้น
เขาตั้งเป้าหมายในการผลิตบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไว้ 5 ข้อ คือ 1. อร่อย 2.เก็บได้นาน 3.ทำง่าย 4.ไม่แพง 5.ปลอดภัย
หลังจากที่ได้ทำวิจัยด้วยตัวคนเดียวมานานเกือบ 1 ปี โดยการทดลองซ้ำไปเรื่อยๆ เขาพบเจอกับความล้มเหลวหลายต่อหลายครั้ง เมื่อไม่สำเร็จก็ปรับเปลี่ยนวิธี จนในที่สุดเขาก็สามารถผลิตบะหมี่กึ่งสำเร็จรูป “Chicken Ramen” ได้สำเร็จในปี พ.ศ. 2501 ในปีเดียวกัน บริษัทก็ได้เปลี่ยนชื่อเป็น “Nissin Foods”
บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป กับผลลัพธ์ความสำเร็จที่น่าพอใจ
แม้ว่าบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปของเขาจะมีราคาแพงในตอนนั้น แต่ด้วยความอร่อยและความสะดวกก็ทำให้สินค้าเป็นที่นิยมอย่างมาก นอกจากนี้ ยังมีอีกหลายปัจจัยที่ทำให้บะหมี่กึ่งสำเร็จรูปของโมโมะฟุกุ อันโด ได้รับกระแสตอบรับที่ดีและขายได้เป็นจำนวนมาก เช่น การก่อตั้งซูเปอร์มาร์เก็ตในญี่ปุ่นที่ทำให้มีพื้นที่สำหรับขายสินค้าอาหารแปรรูปได้ในจำนวนมาก การเพิ่มขึ้นของครอบครัวเดี่ยวที่ต้องการอาหารที่ทำทานได้ง่ายและดีต่อสุขภาพ และที่สำคัญก็คือ การโฆษณาทางโทรทัศน์ที่ทำให้ยอดขายของบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปพุ่งขึ้นสูง จนโมโมะฟุกุ อันโด ถึงกับกล่าวว่า “ไม่ว่าจะขายไปเยอะแค่ไหน ก็ดูจะไม่เพียงพอต่อความต้องการ”
จากการสังเกต คิดค้นวิจัย ทำให้ไอเดียเป็นรูปธรรมขึ้นมาจริงๆ
“บะหมี่กึ่งสำเร็จรูป” จึงกลายมาเป็น “บะหมี่ถ้วยกึ่งสำเร็จรูป”
ตอนที่โมโมะฟุกุ อันโด ได้ไปเยือนสหรัฐอเมริกาในปี พ.ศ. 2509 เพื่อสำรวจตลาด เขาก็ได้ค้นพบไอเดียสำหรับพัฒนาผลิตภัณฑ์ใหม่
เขาได้เห็นคนในท้องถิ่นในอเมริกาใส่ Chicken Ramen ในถ้วยกระดาษและใช้ส้อมกินบะหมี่ เนื่องจากคนที่นั่นไม่ใช้ชามและตะเกียบในการทานอาหาร เขาจึงเกิดความคิดอยากจะผลิตบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปที่สามารถทานได้ในถ้วยโดยมีส้อมให้พร้อม
ดังนั้นเขาจึงใช้เวลานานหลายปีในการพัฒนาบะหมี่ถ้วยกึ่งสำเร็จรูป ตั้งแต่เรื่องวัสดุที่จะใช้ในการทำถ้วยบะหมี่ไปจนถึงวิธีที่จะบรรจุบะหมี่ลงในถ้วย จนในที่สุดก็ผลิตได้สำเร็จและได้เปิดตัวสินค้าในปี พ.ศ. 2514 ภายใต้ชื่อ “Cup Noodle” โดยเริ่มวางขายที่อเมริกาก่อนในปี พ.ศ. 2516 และได้ขยายตลาดไปยังประเทศอื่นๆ ต่อไป
บะหมี่ถ้วยกึ่งสำเร็จรูปได้กลายเป็น “อาหารสากล” เพราะมีการพัฒนารสชาติของบะหมี่ให้ตอบสนองความต้องการของแต่ละท้องถิ่น ทำให้เป็นสินค้าที่สะท้อนถึงรสชาติและเอกลักษณ์ของท้องถิ่นนั้นๆ
แม้เวลาจะผ่านไป แต่แรงจูงใจในการพัฒนาสิ่งใหม่ๆ ของโมโมะฟุกุ อันโด ก็ไม่ได้ลดลง
เมื่อโมโมะฟุกุ อันโดอายุ 91 ปี เขาประกาศว่าจะคิดค้นอาหารอวกาศ
เขาคิดโปรเจ็กต์นี้ขึ้นมาด้วยตัวเองและได้สร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ที่ชื่อว่า “Space Ram” ซึ่งเป็นบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปที่ใช้รับประทานบนอวกาศขึ้นมาในปี 2548 หลังจากนั้นนักบินอวกาศก็ได้นำ Space Ram ขึ้นไปบนกระสวยอวกาศเพื่อรับประทานจริงๆ
ความตั้งใจแน่วแน่ในการทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม
ตั้งแต่ก่อนที่โมโมะฟุกุ อันโด จะเริ่มทำธุรกิจของตัวเอง เขามักจะคิดเสมอว่า สิ่งใดที่ทำแล้วจะเป็นประโยชน์ต่อผู้อื่นบ้าง? เขาจะสามารถทำอะไรเพื่อช่วยให้โลกน่าอยู่ขึ้นได้บ้าง?
จะเห็นได้ว่าการตัดสินใจของเขาและสิ่งที่เขาทำ ก็ทำโดยอยู่บนพื้นฐานของการที่เขาตระหนักถึงความสำคัญของอาหารที่มีต่อชีวิตของผู้คนในช่วงหลังสงครามและความตั้งใจที่อยากจะสนับสนุนอุตสาหกรรมอาหาร ตัวอย่างเช่น ในปี พ.ศ. 2505 แม้นิสชินจะได้จดสิทธิบัตรเกี่ยวกับวิธีการผลิตบะหมี่กึ่งสำเร็จรูปไว้ แต่ในปี พ.ศ. 2507 โมโมะฟุกุ อันโด ได้เลือกที่จะหยุดผูกขาดสิทธิบัตร เนื่องจากเขาตั้งใจที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการช่วยพัฒนาอุตสาหกรรมอาหาร โดยเขาได้ทิ้งคำพูดไว้ว่า “Nissin Foods ควรพัฒนาเป็นป่าใหญ่ แทนที่จะผูกขาดสิทธิบัตรและเจริญรุ่งเรืองในฐานะต้นไม้ต้นเดียว”
ปี พ.ศ. 2539 เขาได้ก่อตั้งมูลนิธิอันโด ซึ่งสนับสนุนในด้านอาหารและด้านกีฬา โดยเฉพาะการเล่นกีฬาของเด็กๆ โดยมีแนวคิดที่ว่า “อาหารและกีฬาเป็นสองสิ่งสำคัญที่จะช่วยส่งเสริมการมีสุขภาพที่ดี” ทั้งได้สถาปนารางวัล Momofuku Ando Award เพื่อมอบให้กับผู้ที่คิดค้นวิจัยริเริ่มผลิตสินค้าอาหารใหม่ๆ นอกจากนี้ เขายังได้สร้าง Momofuku Ando Center ซึ่งเป็นสถานที่จัดกิจกรรมเพื่อพัฒนาสุขภาพและส่งเสริมจินตนาการของเด็กๆ อีกด้วย
เรียกได้ว่าโมโมะฟุกุ อันโด มีความตั้งใจในการที่จะทำสิ่งที่เป็นประโยชน์ต่อสังคมและได้ทำออกมาเป็นรูปธรรมจริงๆ
สรุป
จากเรื่องราวของโมโมะฟุกุ อันโด จะเห็นได้ว่าเส้นทางของเขาไม่ได้ราบรื่น แต่สิ่งที่ทำให้เขาประสบความสำเร็จก็คือ
“การที่เขาเป็นคนช่างสังเกต มีพลังและความคิดริเริ่ม มีทัศนคติเชิงบวกที่ไม่ยอมแพ้ต่ออุปสรรคและความล้มเหลว มีการพัฒนาอยู่เสมอ คิดถึงประโยชน์ต่อสังคม และลงมือทำให้ไอเดียเกิดขึ้นเป็นรูปธรรม”
