คนไทยส่วนใหญ่มักจะมีทัศนคติที่ดีและมักมีภาพลักษณ์ว่าคนญี่ปุ่นเป็นคนเก่ง ฉลาด และมีวินัยทุกคน แต่คนญี่ปุ่นเองก็ไม่ได้ต่างจากคนประเทศอื่น ทุกที่ย่อมต้องมีทั้งคนเก่งและคนไม่เก่ง มีทั้งสิ่งที่ถนัดและไม่ถนัดเป็นธรรมดา
ผมได้ลองทำแบบสอบถามเพื่อสำรวจดูว่า คนไทยและคนญี่ปุ่นที่ทำงานด้วยกันนั้นต่างฝ่ายต่างคิดอะไรกันอยู่ ตลอดเกือบ 2 ปีที่ผ่านมาผมสามารถรวบรวมได้มากกว่า 1,000 ตัวอย่างและได้ผลที่น่าสนใจมาก จึงอยากนำมาทยอยเล่าให้ทุกคนอ่านกันครับ
ความในใจของคนไทยที่ทำงานร่วมกับคนญี่ปุ่น
แบบสอบถามที่ผมออกแบบให้สำหรับพนักงานคนไทย มีคำถามหนึ่งที่ผมถามว่า ‘กรุณาเลือกสิ่งที่ท่านอยากให้พนักงานชาวญี่ปุ่นได้มีโอกาสเรียนรู้เพิ่มเติมเป็นพิเศษ เพื่อให้มีความเข้าใจ วัฒนธรรมและแนวคิดในการทำงานของคนไทย และนำไปปรับปรุงการทำงานร่วมกับคนไทยให้ดีขึ้น’ ซึ่งมี 3 คำตอบที่ถูกเลือกมากที่สุดดังนี้
1. อยากให้คนญี่ปุ่นเข้าใจความแตกต่างของค่านิยมและทัศนคติที่มีต่อการทำงานของคนไทย
2. เข้าใจวิธีการสื่อสารเรื่องการสั่งงานให้พนักงานคนไทย สามารถอธิบายให้คนไทยเข้าใจสิ่งที่ต้องการได้อย่างชัดเจนและเป็นรูปธรรม
3. การวางแผนความก้าวหน้าในหน้าที่การงานระยะยาวให้พนักงานคนไทย
คนญี่ปุ่นขาดโอกาสในการเรียนรู้เกี่ยวกับค่านิยมและทัศนคติที่มีต่อการทำงานของคนไทย
จากผลของแบบสอบถามที่บอกว่าคนญี่ปุ่นที่ถูกส่งมาทำงานที่ประเทศไทยมักไม่ค่อยเข้าใจความรู้สึกคนไทย สื่อสารสั่งงานก็ไม่เก่ง และไม่ช่วยคิดวาง career path ให้กับพนักงานคนไทยนั้น มีสาเหตุหลักมาจาก 1. ระบบ HR ของบริษัทญี่ปุ่นที่ต้องมีการสลับเปลี่ยนหน้าที่กันทุก 3-5 ปี และ 2. การขาดการพัฒนาระบบการฝึกอบรมพนักงานคนญี่ปุ่นของทางบริษัทแม่ที่ประเทศญี่ปุ่น ยกเว้นแต่บริษัทขนาดใหญ่ที่มีเครือข่ายบริษัทลูกหลายประเทศทั่วโลก เช่น บริษัทในเครือ Toyota ที่มีระบบการฝึกอบรมคนญี่ปุ่นก่อนที่จะส่งไปทำงานต่างประเทศค่อนข้างดีมาก
บริษัทญี่ปุ่นที่มีบริษัทลูกในต่างประเทศเพียงแค่ 2-3 ประเทศ มักจะไม่มีการพัฒนาระบบฝึกอบรมคนญี่ปุ่นก่อนส่งไปประจำที่ต่างประเทศ รวมทั้งหลังจากที่มาประจำในประเทศไทยแล้ว ก็ไม่มีการจัดให้มีการเรียนรู้เกี่ยวกับประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม ค่านิยม ทัศนคติและประเพณีเกี่ยวกับคนไทยอย่างจริงจัง เลยทำให้คนญี่ปุ่นส่วนใหญ่ ต้องเริ่มทำงานในสภาพที่ไม่มีข้อมูลประกอบอะไรเลย และระยะเวลาส่งมอบงานกับคนก่อนหน้านั้นส่วนใหญ่ก็จะสั้นมากเพียงแค่ 1-2 สัปดาห์ แค่พาไปพบลูกค้าแนะนำให้รู้จักคนที่มาประจำการใหม่ก็หมดเวลาต้องเดินทางกลับประเทศญี่ปุ่นแล้ว และปล่อยให้คนญี่ปุ่นที่มาประจำการใหม่ลุยเดี่ยวด้วยตัวลำพัง
ตอนต่อไปผมจะเล่าถึงประเภทต่างๆของคนญี่ปุ่นที่ถูกส่งมาทำงานในประเทศไทยครับ
